OP DE FIETS IN KOPENHAGEN
Van september 2015 tot en met februari 2016 mocht ik mezelf officieel inwoner van Kopenhagen noemen, aangezien ik hier voor mijn studie onderzoek deed aan de Kopenhagen universiteit. Als echte Nederlandse deed ik hier alles op mijn trouwe, stalen ros. Waarvoor de omgeving perfect was, aangezien de stad in 2015 is uitgeroepen tot beste fietsstad ter wereld. Hiermee stoot Kopenhagen Nederlandse steden als Amsterdam en Utrecht van de troon. Wat heeft dit veroorzaakt? Om hierin wat meer inzicht te geven, heb ik voor vakblad Verkeerskunde een artikel geschreven die ik hier met jullie deel.
De Denen leren, net als wij, op jonge leeftijd al fietsen. Tot het moment dat kinderen oud genoeg zijn om zelf te fietsen, worden ze veelal met de bakfiets naar school gebracht. Het gebruik en het aantal bakfietsen groeit in Kopenhagen met de dag en iedereen fietst ermee; van zakenman tot huismoeder. Dit kan deels worden verklaard door de hoge belastingtarieven op auto’s. In Kopenhagen is ook maar 30 procent van de huishoudens in het bezit van een auto. Maar denk niet dat een bakfiets goedkoop is, de meest populaire bakfiets is hier de Christiania bike waarvan de prijzen kunnen oplopen tot meer dan 6000 euro.
VEILIGHEID
Inwoners van Kopenhagen zijn erg gesteld op hun veiligheid. Er zijn veel fietsregels die streng worden nageleefd. Wat verder opvalt, is dat Denen zo snel mogelijk van punt A naar punt B willen komen en het fietsen niet zien als een sociaal onderonsje zoals we in Nederland ervaren. Met de fiets ben je in Kopenhagen overigens wel sneller dan elk ander vervoermiddel. Aangezien er veel toeristen zijn in de stad en een kwart van de inwoners internationaal is, worden de (veiligheids)regels extra benadrukt bij het huren van een fiets. Op het niet naleven van regels staan hoge boetes. Veel Denen dragen een helm en kinderen zijn verplicht om een helm te dragen tot een bepaalde leeftijd. De meeste fietspaden in Kopenhagen zijn verhoogd, zodat er een scheiding tussen auto en fiets is. De fietspaden liggen achter de auto’s die langs de weg geparkeerd staan, zodat een fietser niet direct in contact komt met rijdend verkeer.
INNOVATIEF
Naast ‘Beste fietsstad van 2015’, werd Kopenhagen een jaar eerder uitgeroepen tot ‘the European Green Capital’. Deze titel dankt de stad onder meer aan de aanleg van ets- paden in het groen. Er zijn veel parken en groene zones die het aantrekkelijk, makkelijk en veilig maken om te fietsen. Een van die zones is Den Grønne Sti. Het leuke van dit fietspad is dat het is aangelegd op een oude spoorlijn. Hierdoor loopt het door achtertuinen, parken, volkstuin gebieden en flatgebouwen. Ook wordt er veel geïnvesteerd in de aanleg van fietssnelwegen, die in de toekomst een realistisch alternatief moeten vormen voor de auto. Bovendien zijn er overal in de stad speciale OV-fietsen met navigatiesysteem te huur die hier ook een bijdrage aan leveren.
BESTE FIETSSTAD, MAAR OOK BESTE FIETSLAND?
De beste fietsstad, maar ook beste fietsland? Kopenhagen is terecht uitgeroepen tot beste fietsstad om de verscheidenheid aan kwaliteiten die de stad bezit en die niet in elke wereldstad zijn te vinden. Maar, is Denemarken ook het beste fietsland? Ik denk dat op dit punt de Denen nog wel van de Nederlanders kunnen leren. In Kopenhagen zijn de fietsregels streng. Een gevolg hiervan is dat de gebruikers minder goed nadenken tijdens het fietsen. Er is geen ‘solidariteit’ zoals wij dat in Nederland kennen en er wordt minder rekening gehouden met medeweggebruikers. De Denen fietsen niet, maar racen. Als je niet snel wijkt voor een fietser die wil passeren, ontstaat er irritatie.
Ondanks de veiligheidsfilosofie die schuilt achter de locatie van geparkeerde auto’s op de openbare weg en de ligging van het fietspad, zijn er dagelijks situaties waarin fietsers tegen geopende autodeuren botsen. Verder zijn er kruisingen zonder aparte voorsorteer vakken voor fietsers. Het wegvak wordt gedeeld met andere vervoersvormen waardoor je als fietser van de weg kunt worden gedrukt. Dit zijn punten die binnen de stad kunnen worden verbeterd, maar buiten de stad kan er nog meer worden verbeterd. In omliggende dorpen zijn fietspaden vaak nog geen 80 centimeter breed en is het op veel plaatsen niet duidelijk waar je wel of niet mag fietsen.
Misschien ben ik bevooroordeeld omdat ik uit een land kom waar we het niet zo nauw nemen met verkeersregels, fietsen als iets gezelligs zien en een fiets meer is dan alleen een vervoermiddel om van A naar B te komen. Toch denk ik dat we ons niet bedreigd hoeven te voelen omdat we van de troon zijn gestoten. We hebben in Kopenhagen juist gelijkgestemden gevonden waardoor we veel van elkaar kunnen leren.