ESCAPEROOMS ONTCIJFERD

TIJDELIJK GEBRUIK VAN LEGE RUIMTES

Een klooster, een gevangenis, een kasteel en zelfs een kelder in de Beurs van Berlage; stuk voor stuk opvallende locaties mét een escaperoom. Vaak is het tijdelijk gebruik van lege ruimtes, maar hoe wordt er planologisch omgegaan met deze plekken? Wij gingen op verkenning. 

WAT IS EEN ESCAPEROOM?

Een escaperoom is een real life game met als doel ‘ontsnappen’. Het spel kun je spelen met familie en vrienden. Samen wordt je ingesloten in een ruimte. Door gezamenlijk puzzels en codes op te lossen, kun je ontsnappen. De groep die als snelste ontsnapt is de winnaar. Vaak krijg je als groep een uur de tijd om te ontsnappen. Vaak zit hier ook een mysterieus verhaal of levendig thema aan verbonden. De locaties zijn vaak karakteristiek. De verhalen en thema’s zijn verbonden met de plek of de geschiedenis ervan. Het gebruik van het bestemmingsplan vormt nog weleens een belemmering. 

EEN EXPLOSIE VAN ESCAPEROOMS IN NEDERLAND

De oudste escaperoom die wij via het internet hebben gevonden deed haar intrede in 2007 in Japan[1]. Sindsdien is er een toenemende trend in aantal escaperooms die nog lang niet lijkt te stoppen. In 2013 vestigde de eerste escaperoom zich in Nederland, als één van de eerste landen van Europa.  Eind 2015 is dit aantal gestegen naar 133 kamers[2]. Een jaar verder zijn er maar liefst 382 escaperooms in ons land[3], waardoor het een ware hype is te noemen. Onduidelijk is wat eind 2017 het aantal escape rooms is in Nederland, maar de trend suggereert dat het aantal nog verder zal toenemen.

ESCAPEROOMS EN DE OMGEVINGSVERGUNNING

Vaak zijn escaperooms een populaire invulling van leegstaande objecten die zich in of rondom het stadscentrum bevinden. Enkele voorbeelden zijn kloosters, oude postkantoren en verlaten fabriekspanden. Ook grote objecten kunnen worden ingevuld met het fenomeen, hierbij valt te denken aan de gevangenis in Breda of de SS Rotterdam, waar onlangs door de gemeente Rotterdam een vergunning is verleend voor de verbouwing van twee bergingen tot escaperoom[4]. Echter is het realiseren van een escaperoom niet op alle plekken zomaar toegestaan. Het bestemmingsplan is, en blijft, regels voorschrijven voor het gebruik van de ruimte. Een escaperoom is beste te omschrijven als een recreatieve functie, tijdelijk met een groep mensen een spel te spelen. Dergelijke bestemmingen liggen niet voor het oprapen. In de praktijk zitten de escaperooms vaak gehuisvest op bestemmingen als ‘gemengd’ of ‘bedrijventerrein’. Het blijkt dat het relatief makkelijk is om een vergunning te krijgen vanwege het tijdelijk gebruik en de kleine impact die de functie heeft op de verbouwing van het pand. Tegelijkertijd kan een escaperoom leegstand voorkomen en een sociaaleconomische impuls geven aan een (vervallen) locatie. Voor de realisatie van een escaperoom is dus, in meeste gevallen, een omgevingsvergunning nodig.

EIGEN ERVARING – TIJDELIJK VERBLIJF

Wij bezochten escaperoom TRAP in de Varkensstraat in Arnhem, een voormalig horecapand, beetje in de luwte van het uitgaansgebied van Arnhem. Het pand valt niet op in het uitgaansgebied. Wij liepen er al makkelijk aan voorbij. Het is een plek met drie ruimtes voor het oplossen van puzzels. Op ons moment was het niet druk. Er is geen horeca aanwezig. Het verblijf is dan ook kort, na het oplossen van de puzzel sta je vrij snel weer buiten. De game was erg leuk en je waant je in een andere wereld. Een combinatie met andere functies en horeca zou deze plek versterken. 

DE TOEKOMST VAN ESCAPEROOMS

De vraag die rijst is hoe deze toenemende trend van escaperooms zich ontwikkeld en op wat voor manier toekomstige wetgeving, knipogend naar de aankomende Omgevingswet, deze functie gaat behandelen. Blijven escaperooms een functie van tijdelijke opvulling van leegstand, of krijgt de escaperoom toch een permanente plek in onze leefomgeving? Het laatste suggereert dat escaperooms een eenduidige juridische definitie moet hebben in onze wetgeving. Voorlopig is in de meeste gevallen een omgevingsvergunning voldoende. Wilt u een escaperoom realiseren en heeft u hulp nodig met het juridisch proces? Dutchplanners heeft ruime ervaring op het gebied van ruimtelijke wetgeving en helpt u graag met het begeleiden van bestemmingstransities.

[1] Nicholson, S. (2015). Peeking behind the locked door: A survey of escape room facilities http://scottnicholson.com/

[2] Van Spronsen & Partners (2016). De Escape Room in Beeld. https://www.escaperoomsnederla… 

[3] Meijers, J. (2016). Escaperooms zijn zo populair, dat er een hele bouwbranche omheen ontstaat. Ihttps://www.businessinsider.nl

[4] (https://zoek.officielebekendmakingen.nl/gmb-2017-144302.pdf)